Chào các bạn! Hôm nay rảnh rỗi tôi sẽ tiêm chích cho các bạn ít kinh nghiệm căn bản của điện . Nhiều bạn tôi biết chắc chém gió như thần nhưng căn bản điện áp là cái gì và từ đâu mà có chưa chắc đã hiểu rõ đâu . Vì vậy tôi soạn bài nà cho các bạn với ý nghĩa: “Muốn làm 1 cái gì đó kinh điển ta phải vững căn bản đã, móng có vững thì nhà mới khỏe được”.
Người soạn thảo: Đặng Tiến Thịnh
Điên áp là gì?
Điện áp hay hiệu điện thế là tỉ số chênh lệch giữa nơi có điện thế cao và điện thế thấp . Ví dụ ở bảng điện nhà bạn có điện thế là 220v và dưới đất có điện thế là 0v ta đo từ bảng điện xuống đất sẽ được 220v. Hay ở bảng điện A có điện thế là 220v, bảng điện B có điện thế là 180v ta đo từ bảng a xuống bảng B sẽ được điện áp là 40v .
Tôi có làm 1 video nói về vì sao các bạn bị điện giật, có cũng là kiến thức sơ lược của bài viết này, các bạn tham khảo.
———-
Dòng điện là gì?
– Dòng điện hay cường độ dòng điện là sự dịch chuyển có hướng của các hạt mang điện tích . Dòng điện chỉ sinh ra khi và chỉ khi có đủ 3 yếu tố:
+ Nguồn điện (Hiệu điện thế)
+ Dây dẫn
+ Phụ tải (Vật tiêu thụ điện)
Dòng điện ta đo được bằng ampe kế có đơn vị là A trong mạch điện là dòng điện sinh ra do phụ tải, và dòng điện max của phụ tải không được phép vượt quá dòng điện của nguồn điện . Chính vì vậy khi ta mắc Vôn kế và ampe kế luôn có sự khác biệt:
+ Ampe kế mắc nối tiếp với phụ tải
+ Vôn kế mắc song song với nguồn điện
* Nếu trong mạch điện chỉ có 2 yếu tố là dây dẫn và nguồn điện mà ta vẫn mắc thêm ampe kế vào thành 1 mạch kín thì chỉ trong vài dây các thiết bị của bạn sẽ tự đưa nhau về thời kỳ đồ đá .
—————
Tại sao tôi thấy dây điện to đùng mà lại ghi 10A mà trong khi đó cái dây cầu chì bé tí cũng ghi 10A?
– Dòng điện ghi trên dây điện là dòng điện dây dẫn có thể chịu đựng tối đã và vẫn có thể duy trì lâu dài được .
– Còn dòng điện ghi trên cầu chì là dòng điện tối đa để duy trì, nếu vượt quá dây trì sẽ dứt.
—————-
Tại sao tôi thấy các cột điện cao thế chỉ có 3 dây pha mà khi về các nhà máy qua biến áp lại có 4 dây, dây thứ 4 người ta gọi là dây mass nó cũng giống ký hiệu nối đất . Có phải họ găm cái gì đó xuống đất rồi lấy lên làm dây mass không ?
– Không phải? Trong kỹ thuật điện dây mass còn được gọi là dây trung tính và được lấy từ điểm chụm 3 điểm cuối của 3 cuộn dây pha A B VÀ C . Hay còn gọi là biến áp 3 pha đấu tam giác / sao . Để hiểu rõ vấn đề này bạn có thể tra về biến áp 3 pha và cách đấu dây sao và tam giác .
* Còn tất nhiên nếu bạn lấy 1 dây pha nhà bạn còn 1 dây nối xuống đất ẩm thì phụ tải vẫn sẽ hoạt động nhưng hiệu suất sẽ rất thấp .
—————-
Admin biết ăn cắp điện không? Làm cách nào để ăn cắp điện?
– Trộm điện hay trộm bất cứ thứ gì cũng đều là vi phạm pháp luật vì thế admin không thể hướng dẫn, còn 1 người đã hiểu chuyên sâu về điện và biết rõ cái công tơ cấu tạo dư lào thì ăn cắp có gì khó chứ!
* Tuy vậy nhưng nếu bà chủ nhà bạn ở trọ ghê gớm quá bạn thử ốp 1 cục nam châm bằng bàn tay vào mặt công tơ cơ xem có gì thay đổi ko nhé, ko khuếnh khích đâu đấy
————–
Tại sao tôi trèo trên thang thì sờ vào ổ điện lại không bị giật?
– Như bên trên mình đã nói dòng điện chỉ sinh ra khi 3 thiết bị là nguồn điện, dây dẫn và phụ tải được nối thành 1 mạch kín, bạn đứng trên thang chỉ sờ vào 1 dây thì sẽ không sinh ra dòng điện vì bạn lúc này chỉ như 1 đoạn dây dẫn điện trong 1 mạch hở. Nhưng nếu bạn sờ vào cả 2 dây hay có 1 bạn trẻ trâu nào nữa túm vào chân bạn thì bạn đã được nối kín và dòng điện bắt đầu sinh công, chờ ít phút nữa thôi thì 2 bạn sẽ cười ra khói và biến thành tiên .
—————
Lộn pha là gì? Tại sao lại xảy ra hiện tượng lộn pha?
– Lộn pha là trường hợp bị đứt dây mass mà trong nhà vẫn còn các thiết bị tiêu thụ điện đang bật, lúc này dây mass đã đứt nên dây pha (dây lửa) không thể nối thành 1 mạch kín và sinh công trên các thiết bị tiêu thụ điện nên sẽ đi qua các vật phụ tải đó và coi chúng như 1 dây dẫn và tồn tại điện thế cao này tại điểm bị đứt của dây mass . Chinh vì vậy cả 2 dây pha và dây mass nhà bạn lúc này cắm bút thử điện đều sáng.
– Lộn pha là dây lửa đi qua các phụ tải và lộn lại biến dây mass thành dây pha, để chấm dứt hiện tượng này bạn nên ngắt các thiết bị đó ra khỏi nguồn điện và nối lại dây mass .
————–
Điện áp pha là gì? điện áp dây là gì??
– Hôm nay có bạn hỏi tôi điều này nên tôi nói luôn để các bạn đỡ tìm nhé:
Điện áp pha: ta hiểu đơn giản nó chính là điện áp nằm trên dây đó , ví dụ điện áp nhà bạn là 220v thì dây pha chính bằng 220v (dây pha còn gọi là dây lửa) .
Điện áp dây : điện áp dây là điện áp đo được giữa 2 đường dây pha , ví dụ pha A và pha B có điện áp mỗi pha bằng 220v Theo công thức tính dòng điện sin thì điện áp giữa 2 pha bằng CĂN BẬC 3 ( khoảng 1,7) x 220v = 380v (0,4KV) .
Với thuật ngữ này thì chỉ có điện 3 pha mới dùng tới và chỉ có những người làm điện công nghiệp mới hiểu, điện dân dụng 1 pha thì ko dùng thuật ngữ này, ví dụ trên mình chỉ nói cho các bạn dễ hiểu thôi 🙂
Còn ở nhà bạn chả ai gọi là điện áp dây với điện áp pha đâu, đơn giản dây pha lúc nào mà chả bằng (Khoảng 170v – 240v) còn dây mass (dây trung tính) luôn bằng 0v . Dây trung tính lấy đâu ra thì mình nói trên rồi nhé, chứ đừng găm dây điện xuống đất đấy .
——————
Ngày xưa trước khi mình theo ngành điện cứ nghĩ điện áp nhà mình bằng 220v nhưng thật ra sau 6 năm học điện công nghiệp rồi điện tử mình đã ngẫm ra rất nhiều điều, bạn ko tin thử lấy đồng hồ đo mà xem, không bao giờ điện áp nhà bạn là 220v đâu (cực kì khó, rất hiếm nhà đạt được tiêu chuẩn này) đây chỉ là mức điện áp tiêu chuẩn thôi.
Bên trên mình nói điện áp nhà bạn sẽ ở vào khoảng 170v – 240v là vì như thế này:
– Nếu ai đã học điện thì đêu biết 1 điều, dòng điện sẽ bị hao phí trên đường dây tải điện , hoặc 1 ví dụ đơn giản là nếu nhà bạn ở gần trạm biến áp thì gần như mùa đông hay mùa hè đều có điện áp rất khỏe , bóng đèn sáng quắc hay bị cháy bóng điện ngủ 🙂
– Nếu nhà bạn ở xa trạm biến áp thường điện áp rất yếu, bật bóng đèn huỳnh quang, máy lanh… rất khó chạy, bòng đèn thì tối như đèn cù…
Chính vì vậy để khắc phục việc hao phí này ở đầu nguồn người ta luôn đưa ra điện áp lớn hơn tiêu chuẩn khoảng 1 mức điện áp nhất định để bù lại số hao phí trên đường dây đến nhà cuối cùng điện áp vẫn còn đạt đủ số điện áp tiêu chuẩn . Đó chỉ là tính toán Nhưng thực tế không thể viên mãn 100% được, nhà này dùng nhiều tải kéo sụt áp nhà kia , nên mọi thứ mới rối tung lên thậm chí cháy cả máy biến áp nguồn luôn… Nên giờ đừng hỏi vì sao nhà họ điện nước khỏe thế nhé 🙂